به نقل از «ایرنا»

با سلبریتی‌ها چه کنیم؟

تاریخ انتشار: ۵ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۹۰۳۰۱

ظهور رسانه و صنعت سینما پدیده نوینی به نام «سلبریتی» را به جامعه عرضه داشته است؛ یعنی افرادی که درون نظام رسانه‌ای شکل گرفته، رشد یافته‌ و به واسطه رسانه به یک چهره مشهور تبدیل شده‌اند و سپس سازمان‌های رسانه‌ای از شهرت آن‌ها در جهت منافع خود همچون بازاریابی و تبلیغات بهره برده‌اند. پس در عصر جدیدی که بسیاری از جامعه‌شناسان آن را «مدرنیته متأخر» می‌نامند؛ سلبریتی‌ها مهم می‌شوند و به قول «هنریک بنگ» در این عصر «شبکه‌ها به‌مثابه شیوه غالب حکمرانی، جایگزین سلسله ‌مراتب می‌شوند؛ دولت‌ها توخالی می‌گردند؛  از سیاست سیاست‌گذاری به سیاست‌گذاری سیاسی حرکت می‌کنیم؛ سیالیتِ هویت گسترش می‌یابد که هویت‌های سیاسی‌ای با انعطاف‌پذیری بیشتر را داراست؛ حوزه گفتمانه حکمرانیِ شبکه اهمیت بیشتری می‌یابد؛ نقش رسانه‌ها و سیاست سلبریتی مهم‌تر می‌شود و سرانجام ماهیت و نقش احزاب تغییر می‌کند».

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

[۱] البته سلبریتی، انتسابی و اکتسابی داریم؛ سلبریتی‌های انتسابی معمولا در رأس هرم قدرت در جوامع سنتی قرار می‌گیرند که در آنها حکمرانی حول محور رهبران سلطنتی یا کاریزماتیک سازمان می‌یابد اما سلبریتی اکتسابی به تخصیص منزلت افتخاری یا پرجاروجنجال بر اساس دستاوردهای یک فرد است. در فرهنگ سلبریتی، دسته‌بندی‌های نهادینه‌شده‌ای از ستاره‌های ورزشی، چهره‌های مشهور موسیقی پاپ، هنرمندان، ستاره‌های فیلم و سیاستمدارانی وجود دارند که سلبریتی‌های اکتسابی می‌توانند در زمره‌ آنها قرار گیرند. نتیجه این که گذار از جامعه سنتی به جامعه جدید دربرگیرنده‌ کم‌فروغ شدن سلبریتی انتسابی و جایگزینی آن با اشکال اکتسابی‌اش است. [۲]

فضای مجازی، ‌سلبریتی‌ها را معروف‌تر کرده است

جامعه‌شناسان مدت‌ها به موضوع سلبریتی‌ها توجه چندانی نداشتند اما در شرایط فعلی سلبریتی‌ها در جای جای زندگی روزمره مردم به خصوص از طریق فضای مجازی حضور دارند و تاثیر بسیاری در تمام لایه‌های زندگی زنان، جوانان و اقشار گوناگون می‌گذارند. بنابراین سلبریتی‌ها به صورت آگاهانه و ناآگاهانه موجب تغییرات اجتماعی، فرهنگی، اقتصاد و سیاست می‌شوند و حتی می‌توانند شکاف بین نسلی ایجاد کنند و فضای مجازی هم آنها را روز به روز معروف‌تر می‌کند. گسترش فضای مجازی باعث شده تا سلبریتی‌ها و هواداران آنها، با عبور از فضای سانسور، بدون میانجی با یکدیگر ارتباط داشته باشند و به تبع آن، فعالیت برخی از سلبریتی‌ها در موقعیت‌های سیاسی و اجتماعی چهره پررنگ‌تری به خود بگیرد.

البته ممکن است حضور سلبریتی‌ها در زندگی روزمره عمدتا در سطح واقعیت مجازی باشد اما با تبادل و تعامل و فراهم آوردن استمرار، زرق و برق و جسمانیت در تمام سطوح زندگی مردم وارد می‌شوند. از طرف دیگر، تکثیر فرهنگ سلبریتی تقسیمات و شکاف‌هایی خلق کرده است. پس سلبریتی‌ها اغلب در دستکاری افکار عمومی موثرند و به همین دلیل بکارگیری سلبریتی‌ها در صنعت تبلیغات تجاری ویژگی برجسته‌ فرهنگ کالایی شده است. [۳]

ممکن است حضور سلبریتی‌ها در زندگی روزمره به شکل عمده در سطح مجازی باشد اما با تبادل و تعامل و فراهم آوردن استمرار، زرق و برق و جسمانیت در تمام سطوح زندگی مردم وارد می‌شوند

سلبریتی‌ها چه تاثیری بر جامعه می‌گذارند؟

جامعه‌شناسان معتقدند که سلبریتی‌ها خود به تنهایی می‌توانند بر روح جامعه تاثیر بگذارند و در مواقعی نیز مردم را آنگونه که می‌خواهند هدایت کننند. با گسترش فضای مجازی به خصوص استفاده از اینستاگرام، برخی از سلبریتی‌ها تلاش کرده‌اند در جریان‌های اجتماعی حضور داشته باشند و گاه این روند، بُعد سیاسی-اجتماعی به خود گرفته است. برای نمونه کمک‌های «آنجلینا جولی» در برمه، «بن افلک» در جمهوری دموکراتیک کنگو و «مَدونا» در مالاوی از جمله اینها هستند.

آکسفورد در مقاله‌ای با عنوان «سلبریتی‌ها در امور بین‌الملل» به قلم «لیزا آن ریچی» و «الکساندرا بودابین» به این موضوع پرداخته و در این خصوص می‌نویسد: «مشارکت سلبریتی در کمک‌های جهانی، مساله ساده کمک به فقرا در خارج از مرزها نیست؛ بلکه رابطه‌ای بسیار پیچیده از توازن قدرت است که اغلب کارکردهای متناقضی در رابطه با اهداف گرایش‌های بشردوستانه، توسعه‌ای و حمایتی دارد. این موضوع دربرگیرنده بحثی است که سلبریتی‌ها همچون دیگر گروه‌های به اصطلاح «نخبه» در امور بین‌المللی عمل می‌کنند».

در ایران نیز سلبریتی‌ها با قدرت بالایی وارد جریانات اجتماعی و حتی ناشی از تصمیمات سیاسی‌ می‌شوند و حضوری فعال در این عرصه دارند. گروهی از این طیف با علم نسبی، فعال یک عرصه می‌شوند و فعالیت آنها پررنگ است و تا رسیدن به نتیجه مدنظر ادامه دارد. این طیف سلبریتی‌ها که محبوبیت آنها روزبه‌روز بیشتر هم می‌شود، انگشت‌شمار هستند اما تعداد آنها رو به افزایش است. برخی از آنها فعالیت‌های گسترده‌ای را در حمایت از اقشار اجتماعی و کمک به آسیب‌دیدگان در سیل، زلزله و ... انجام داده‌اند و با استفاده از شبکه‌های اجتماعی موج‌سازی انجام داده و مردم را بسیج کرده‌اند.

ارتباط سلبریتی‌ها و سیاست

دخالت در سیاست و یا مورد انتقاد قرار دادن عملکرد سیاستمداران توسط سلبریتی‌ها در همه کشورهای جهان وجود دارد و سلبریتی‌ها در همه نوع فعالیت اعم از سیاسی، اجتماعی، بشردوستانه و ... حضور دارند. برای نمونه «مایکل مور» یکی از معروف‌ترین سلبریتی‌های منتقد سیاست‌های تمام دوران ریاست‌جمهوری آمریکا است. البته در کشورهای مختلف کمتر سلبریتی دیده می‌شود که درباره همه موضوعاتی که اتفاق می‌افتد، بخواهد بدون تخصص و آگاهی اظهارنظر کند و نظرش را به جامعه هوادارانش القاء کند.

در ایران اصولاً سلبریتی‌ها ارتباط خوبی با سیاست ندارند و اگرچه به عنوان منتقد شناخته‌ می‌شوند اما به دلیل عدم وابستگی هرازگاهی مورد نقد جریان حاکم قرار می‌گیرند. نعمت‌الله فاضلی جامعه‌شناس معتقد است که «ورزشکاران و هنرمندان، حقوق بگیر نیستند» ‌ آنها «شهره آفاق‌اند. هزینه برخورد با آنها بالاست». پس به راحتی می توانند سیاست را مورد نقد قرار دهند. البته در مناسبات سلبریتی‌ها و سیاست، چهره‌هایی را هم در صداوسیما و حتی فضای مجازی می‌بینیم که بسیار همسو با اهداف سیاسی و اجتماعی گفتمان مسلط در قدرت، فعالیت‌ می‌کنند.

برخی جامعه‌شناسان معتقدند که «از آن‌جا که درک مشکلات نیاز به آگاهی و دانش خاصی ندارد، سلبریتی‌ها در مرحله تشخیص مشکل مانند بقیه افراد جامعه‌اند ولی گرایش سلبریتی‌ها به بازگو کردن مشکلات بیشتر است. برخی دلیل این گرایش را «تمایل به دیده‌شدن» و برخی دیگر دلیل آن را «احساس مسئولیت» می‌دانند ... سلبریتی‌ها در خصوص درک مشکل، ریشه‌یابی و یافتن راه‌حل‌های مناسب شرایط اجتماعی، نقشی ندارند. چرا که نه آگاهی و تخصص لازم را در موضوعات سیاسی و اجتماعی دارند و نه می‌توانند نگاه همه‌جانبه به مشکلات داشته باشند و به صورت مداوم موضوعات را پیگیری کنند».[۴] البته بسیاری از جامعه شناسان بر این باور هستند که سلبریتی‌ها به دلیل تاثیرگذاری که در جامعه دارند، می‌بایست بیشتر از سایرین مراقب رفتار عمومی، حرف زدن و اظهارنظرهایشان باشند. چون همین معروف بودن آنها را به گروه‌های مرجعی تبدیل کرده که هوادارانشان از آنها تاثیرپذیری دارند.

سلبریتی‌ها به دلیل تاثیرگذاری که در جامعه دارند، می‌بایست بیشتر از سایرین مراقب رفتار عمومی، حرف زدن و اظهارنظرهایشان باشند.

چرایی سیاسی شدن سلبریتی‌ها

اینکه چرا سلبریتی‌ها تا این اندازه می‌توانند بر رفتار مردم تاثیر بگذارند و به خصوص در حوزه سیاست تا این حد مورد توجه قرار گرفته‌اند و خودشان نیز اظهارنظر می‌کنند، را می‌توان ناشی از عوامل زیر دانست:

- غیاب احزاب فراگیر و قدرتمند: تدوین سیاست‌های عمومی، شکل دادن به افکار عمومی، افزایش آگاهی مردم، انتقاد از حکومت، رقابت سالم سیاسی و حاضر کردن مردم در صحنه و تقویت جامعه مدنی با برقراری ارتباط مردم و حکومت صورت می‌گیرد و رسانه‌ها کانال این ارتباط هستند. به علت تنوع، کثرت و پراکندگی نظر میان مردم، افراد یا گروه‌هایی این نمایندگی را به عهده دارند و به طور عمده احزاب، نخبگان سیاسی و فکری نقش‌آفرینی می‌کنند اما آنگونه که امروز ما شاهد آن هستیم، احزاب به صورت مقطعی تشکیل و منحل می‌شوند و اگر حضور داشته باشند، رسالت واقعی خود در جامعه را نمی‌توانند انجام دهند و در غیاب احزاب فراگیر و قدرتمند در ایران، سلبریتی‌ها هستند که به دلیل محبوبیت و تاثیرگذاری در میان مردم، وارد این عرصه شده‌اند. احزاب نقش مهمی در ارتباط مردم با حاکمیت دارند و به مردم می‌آموزند که در مقابل اقدامات دولت و سیاست‌های حکومت بی‌تفاوت نباشند و مشارکت سیاسی را به شهروندان آموزش می‌دهند. دولت‌ها برای اینکه بتوانند دوام داشته باشند، نیازمند احزاب هستند، زیرا احزاب راه ارتباطی دولت و جامعه‌اند. بنابراین هرچه احزاب، نخبگان سیاسی و فکری کمتر فعالیت کنند، ستارگان بیشتر صدای مردم می‌شوند.

-به حاشیه رفتن نخبگان سیاسی و فکری: در شرایط فعلی آن چه که مشاهده می‌شود این است که به انحاء مختلف نخبگان سیاسی و فکری کشور به حاشیه رانده شده‌اند و تمایلی به حضور و تحلیل سیاسی ندارند. وظیفه نخبگان فکری در یک جامعه ارائه راه‌حل و باز کردن گره‌های جامعه و تفکر درباره آن است و وظیفه نخبگان سیاسی آن است که این مسیر را برای نخبگان فکری ایجاد کنند و اندیشه‌های پیچیده و رهیافت‌های آنها را برای اداره کارآمد جامعه به کار گیرند اما این اتفاق در جامعه عملی نشده است.

-قدرت تاثیرگذاری زیاد سلبریتی‌ها: نگاهی به صفحات سلبریتی‌ها در فضای مجازی نشان می‌دهد که مردم حتی در جزئی‌ترین نمودهای زندگی خود از آنها تقلید می‌کنند که یکی از بزرگترین آسیب‌های جامعه محسوب می‌شود. قدرت تأثیر سلبریتی‌ها به خاطر این است که زیاد دیده می‌شوند و همین زیاد دیده شدن هم باعث می‌شود که آنها نقدهایی را از اوضاع سیاسی انجام دهند بی‌آنکه راه‌حلی برای آن یا حتی تحلیلی بر اوضاع سیاسی داشته باشند دلیلش آن هم مشخص است چراکه سلبریتی‌ها سیاستمدار نیستند. البته این هم ناشی از آن است که نتوانسته‌ایم عملکرد خوبی در این زمینه داشته باشیم تا سلبریتی‌ها و حتی جامعه این احساس پیدا کنند که نمی‌بایست در هر حوزه‌ای اظهارنظر داشته باشند.

پی‌نوشت

[۱] Bang, H. (۲۰۰۵) ‘Among Everyday Makers and Expert Citizens’, in J. Newman (ed.), Remaking Governance: Peoples, Politics and the Public Sphere. Bristol: The Policy Press, pp. ۱۵۹–۷۹.

[۲] «سلبریتی‌های زودگذر»، کریس روجِک، دانشگاه سیتیِ لندن، ترجمه: فردین علیخواه، وبگاه انسان‌شناسی و فرهنگ

[۳] «سلبریتی‌های زودگذر»، کریس روجِک، دانشگاه سیتیِ لندن، ترجمه: فردین علیخواه، وبگاه انسان‌شناسی و فرهنگ

[۴] «خلاقیت سلبریتی‌ها در اینستاگرام بر فرایند سیاست‌گذاری عمومی»، ‌ مهدی سلطانی‌فر، علی گرانمایه‌پور، شهناز هاشمی، نشریه علمی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره نهم، شماره ۴، بهار ۹۹

برچسب‌ها سلبریتی دولت اینستاگرام فضای مجازی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: سلبریتی دولت اینستاگرام فضای مجازی سلبریتی دولت اینستاگرام فضای مجازی نخبگان سیاسی و فکری سلبریتی ها سلبریتی ها سلبریتی ها جامعه شناسان سلبریتی ها داشته باشند فضای مجازی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۹۰۳۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پزشکیان : امروز در مجلس اولویت عده‌ای موضوع حجاب است/ این موضوع با زور و گشت ارشاد نتیجه‌ عکس خواهد داد

«گشت ارشاد» دو کلمه‌ای است که امروز در فضای مجازی ترند بوده و بحث و نقد این بحث تنها در فضای مجازی گرم نیست بلکه در هر محفل و مکانی در این امر بسیار مورد صحبت قرار می‌گیرد.   به گزارش جماران، مسعود پزشکیان نماینده فعلی تبریز و منتخب مجلس آینده گفت: با زور و با این روشی که پیش می‌رویم نتیجه‌ی عکس خواهد داد. اینکه حجاب باید مراعات شود، یک اصل است؛ اما اینکه چگونه باید این پیام را رساند اصل دیگر است. این خانم‌ها و زنان در اختیار خود نظام بودند؛ صداوسیما، روحانیت، مدارس‌، معلم‌ها، صداوسیما و رادیو در اختیار سیستم بوده است و نتوانستیم آن‌‌ها را درست تربیت کنیم، حالا می‌خواهیم با زور درست کنیم؟! به نظر من امکان پذیر نیست. عده‌ای از خانم‌ها مشکلی با دین و مذهب ندارند، بلکه می‌خواهند به این شکل زندگی کنند. اما این کارها باعث می‌شود آنها با دین و مذهب مشکل پیدا کنند و با یک عناد نسبت به آن باوری که دارند برخورد کنند. من به آقایان پیشنهاد می‌کنم بررسی کنند و قبل و بعد مداخله را ببین وی ادامه داد: اگر ما اطلاع رسانی، هدایت و توجیه ‌کنیم، فرد می‌پذیرد راهی که می‌رود اشتباه است، اما زمانی که به زور می‌گوییم باید این کار را انجام دهی، این غیر از عناد و ایجاد عقده در دل فرد کار دیگری نمی کند. من به آقایان پیشنهاد می‌کنم بررسی کنند و قبل و بعد مداخله را ببیند؛ اگر وضع حجاب بهتر شده است ادامه دهند، اما اگر بدتر شد، این یعنی مردم را بدبین کرده‌اند و باید راه خود را تغییر دهند. اگر مسیر درستی تعیین شود مملکت درست می‌شود وی در واکنش به اینکه می گویند روزی قرار بود ابراهیم رییسی گشت ارشاد مدیران راه‌اندازی کند نه گشت ارشاد، تصریح کرد: از زمان گشت ارشاد مدیران گذشته است. سیستم، سیستم نظارت است و خیلی از مسائل را می‌توان با نظارت اصلاح کرد. لازم به گشتن نیست؛ در آمریکا نیز می‌دانند ما در اینجا چه می‌کنیم! لزومی نداریم گشت ایجاد شود. اگر مسیر درستی تعیین شود مملکت درست می‌شود. افرادی که فکر می‌کنند در مسیر قرار دارند و مسلمان واقعی هستند چرا حرف‌های مقام معظم رهبری را اجرا نمی‌کنند؟ پزشکیان در پاسخ به این سوال که این بدسلیقگی‌ها از کجا نشات می‌گیرد؟ گفت: این بدسلیقگی‌‌ها از تمامیت‌خواهی یک عده خاص نشات می‌گیرد. انسان‌هایی به قدرت می‌رسند که سعی می‌کنند تمام قدرت را به دست بگیرند و دیگران را حذف کنند و وقتی این کار را می‌کنند باید توجیهی برای خود و جامعه ایجاد کنند که بتوانند رقیب خود را حذف کنند و به عده‌ای ضدانقلاب و ضد ولایت، مذهب گفته می‌شود که افراد را حذف کنند تا بتوانند خود این‌کار را انجام دهند.   وی یادآور شد: بارها گفتم که افرادی که فکر می‌کنند در مسیر درست قرار دارند و مسلمان واقعی هستند، چرا حرف‌های مقام معظم رهبری را اجرا نمی‌کنند؟! اگر علم و مهارت آن را دارند اجرا کنند، مردم مشکل نخواهند داشت. دیگران بد هستند اما شما که خوب هستید سیاست را اجرا کنید و بگذارید مشکل مردم حل شود، چرا حل نمی‌کنید؟! اما نه تنها حل نمی‌کنند بلکه کاری می‌کنند که مردم تصور کنند تمام این نقص‌ و نارسایی‌ها از طرف رهبری است و به رهبری بی‌احترامی می‌کنند.   عضو کمیسیون بهداشت تاکید کرد: سیاست‌های کلی به غیر از بحث حجاب، بحث‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، آموزشی است و اگر به درستی اتفاق بیافتد، مملکت به این روز نمیافتد. افرادی که نمی‌توانند سیاست را اجرا کنند، ضد رهبر هستند نه کسانی که انتقاد می‌کنند وی در خصوص راهکار در این امر، افزود: راهکار اجرای سیاست است و افرادی که نمی‌توانند سیاست را اجرا کنند، ضد رهبر هستند نه کسانی که انتقاد می‌کنند و دانسته و ندانسته کاری را انجام می دهند. من به عنوان مسئول وظیفه دارم سیاست‌ها را اجرا کنم، قانون اجرا شود و بر اساس عدالت حکم کرده و مشکلات مملکت را حل شود.   امروز در مجلس اولویت و نگاه عده‌ای موضوع حجاب است پزشکیان در واکنش به اینکه مردم تصور دارند امروز اولویت اول مجلس شورای اسلامی در بحث حجاب و عفاف است، گفت: امروز در مجلس اولویت و نگاه عده‌ای همین موضوع است، اما باید از همین عده سوال کرد؛ شما که تربیت همین افراد را به دست داشتید، چرا کاری کردید که به اینجا رسیده است؟! مگر تربیت دست ما نبود؟! مردم با چه آموزشی اینگونه شدند؟! ما به جای اینکه خود را نقد و ارزیابی کنیم و ببینیم اشکال کار کجا بوده است، با افرادی روبرو می‌شویم که محصول آموزش، مدرسه و صداوسیمای ما هستند. مسئولان ما از اینکه سرمایه اجتماعی را از دست بدهند، بترسند نماینده مردم تبریز در پاسخ به سوال که آیا مسئولان ما باید از وجود دوقطبی بترسند، گفت: مسئولان ما از اینکه سرمایه اجتماعی را از دست بدهند، بترسند. یک یا دوقطبی مهم نیست، زیرا اگر زمانی سرمایه اجتماعی را نداشته باشیم این چند قطبی را نیز از دست خواهیم داد. کانال عصر ایران در تلگرام